Değişim çağının temel özelliği haline gelen belirsizlik, düzensizlik ve süreksizlik liderin alacağı kararların risk düzeyini artırmıştır. Liderler değişim hızının arttığı dönemlerde ani kararlar almak zorundadır. Ani karar verme ise bir tür kriz yönetimini gerektirmekte standart karar alma süreçlerini geçersiz kılmaktadır.
Bilgideki hızlı değişimin neden olduğu sorunlara karşılık gelen çözüm ise “bilgi” üretmektir. Liderler şirketlerinde bilgiyi elde etme, depolama, sınıflandırma ve gerektiğinde çok hızlı ulaşmayı mümkün kılan bilgi yönetim sistemini kurmalıdır.
Bilginin nitelik ve niceliğinin artması insanların düşünce yapısı ve vizyonunda değişimlere neden olmaktadır. Bilgi toplumunda, düşünce gücü gelişen ve vizyon sahibi insanların liderlik gereksinimlerinin azalacağı ve düşünce gücü gelişmiş inovatif liderlerin sayıca artacağı öngörülmektedir. Şirketlerde devamlı öğrenen ve kendini geliştiren nitelikli insan tipi önem kazanacaktır.
Bu önerme ise bizi yeni bir noktaya taşımaktadır. Değişim iki boyutlu bir süreç takip etmektedir: Teknolojik Boyut ve teknolojiyi kullanan insan ve organizasyon boyutu.
Bu anlamda şirketlerin entelektüel sermayelerinin önemi daha fazla artacaktır. Değişim için entelektüel sermayeyi geleneksel organizasyonların içinde korumak ve oluşturmak oldukça zorlaşmaktadır. Yeni organizasyonlarla bazı farklılıkları yaşama geçirmek kaçınılmaz hale gelmiştir:
Bilgi çağında üretilen verilerin trafiği ve birbirleri ile olan yakın ilişkisi hem teknolojik açıdan takibini zorunlu kılmakta hem de bu bilgiyi yönetebilecek insanlara olan gereksinimi arttırmaktadır.
“Karar alma süreçlerinde entelektüel sermayenin üreteceği veri, liderler için büyük önem taşıyacaktır.”
Değişimi yöneten lider, veriyi insanların ilgisini çekebilecek ve harekete geçirebilecek şekle dönüştürebilmelidir. Veri, hiçbir devirde liderlik başarısı için bu gün olduğu kadar önemli olmamıştır. Verilerin doğru değerlendirilerek değişimin başlatılması “yaratıcı ve proaktif” kadrolarla gerçekleştirilebilir.
IBM tarafından 2010 Mayıs ayında yayınlanan “Capitalizing Complexity” raporunda ankete katılan CEO’ların önemli bir bölümü(%60) önümüzdeki 5 yıl içinde “yaratıcılığın” en önemli liderlik özelliği olacağını belirtmiştir. İş yapış tarzlarını etkileyen dışsal faktörler sıralamasında teknoloji %39 ile ikinci sırada yer almıştır.
Ülkemizde ise henüz yeterli oranda yaratıcılığa değer verilmemektedir. Özellikle genç yöneticilerin (Y kuşağı) şirketlerde görev almaya başladığı bu yıllarda şirketlerimizin organizasyonlarını bu yönde dönüştürmeye başlaması büyük önem taşımaktadır. Y kuşağı teknolojik gelişimin içine doğmuş ve onu iyi kullanabilen, değişime ve yaşam boyu öğrenmeye inanan bireylerden oluşmaktadır.
Belirsizliğin giderek arttığı ve değişimin hızlandığı günümüz ortamında; sorunu anlayabilmek, hızlı karar alabilmek, esnek, duyarlı olabilmek ve değişimi şekillendirebilmek şirketlere rekabet üstünlüğü sağlayacaktır. Değişimi iyi yönetebilen, gelişmelere açık ve kendini sürekli yenileyebilen, insanı ön planda tutan, entelektüel sermayeye yatırım yapan organizasyonlar günümüz koşullarında daha başarılı olacaklardır.
Entelektüel Sermaye; içeriğini bilgi, beceri, deneyim ve enformasyonun oluşturduğu, şirketin başarısını doğrudan etkileyen ve rakiplerle konumunu belirleyen sahip olduğu bilgi, bilgi sistemleri, patent, telif hakları ve lisans anlaşmaları gibi soyut varlıkların bütünüdür.(S Karacan İSMMMO 185)
“Entelektüel sermayeyi bir ağaca benzetirsek insan bu ağacın gelişmesini sağlayan özsuyudur.” (G.Edvinsson)
Tamer Cantürk
tcanturk@enr.com.tr